گام بلند بندر گوادر پاکستان در رقابت با بندر چابهار ایران

همزمان با سفر قریب الوقوع رییس جمهوری چین به پاکستان، قرار است چندین طرح کلان عمرانی و اقتصادی در بندر گوادر پاکستان واقع در 70 کیلومتری مرز ایران، افتتاح شود.

منطقه آزاد اقتصادی، یک بزرگراه ساحلی و فرودگاه بین المللی بندر گوادر از جمله طرح هایی است که قرار است حدودا یک هفته آینده بطور رسمی افتتاح شود. این طرح های بزرگ با مشارکت شرکت های چینی اجرا شده است و در روزهای پایانی فروردین ماه جاری که قرار است شی جینپینگ رییس جمهوری چین به پاکستان سفر کند، افتتاح خواهد شد.

توسعه بندر گوادر که می تواند به اصلی ترین قطب تجاری و اقتصادی پاکستان تبدیل شود و رقیبی بسیار جدی برای بندر چهابهار در جنوب شرقی ایران باشد، در واقع بخشی از طرح بزرگ احداث کریدور اقتصادی پاکستان و چین است که دو کشور اراده ای جدی برای اجرای سریع آن دارند. اجرای این طرح بزرگ مشترک میان پاکستان و چین که فواید بسیاری برای دو کشور خواهد داشت، از ماه ها پیش عملا اجرا شده است اما افتتاح نمادین و رسمی اجرای این طرح بزرگ همزمان با سفر هفته آتی رییس جمهوری چین به پاکستان انجام خواهد شد.

با توجه به نیاز چین به توسعه بندر گوادر به عنوان بخشی از کریدور پاکستان-چین، پکن اهتمام زیادی برای سرعت بخشیدن به توسعه این بندر در ایالت بلوچستان پاکستان دارد.

پاکستان از طریق مناطق شمال شرقی خود با چین مرز مشترک دارد و در صورتی که کریدور اقتصادی پاکستان – چین عملیاتی شود، در واقع چین خواهد توانست از طریق یک میان بر و مسیر بسیار کوتاه تر، از طریق آبهای جنوب پاکستان به آبهای آزاد و بازارهای پررونق اروپا، خاورمیانه و آفریقا دسترسی نزدیک تر داشته باشد.

دولت پاکستان اخیرا قراردادهای زیادی با چین امضا کرده است و طرح های توسعه بندر گوادر از جمله بخشی از قراردادهایی است که شرکت های چینی در اختیار گرفته اند.

پاکستان، با طرح توسعه بندر گوادر، ضمن اینکه به دنبال توسعه ایالت بلوچستان و رونق بخشیدن به اقتصاد این ایالت و در نهایت رونق بخشیدن به اقتصاد این کشور است، درصدد رقابت جدی با بندر در حال توسعه چهابهار ایران است و سعی دارد با اجرای سریع طرح های توسعه این بندر، زمینه های سرمایه گذاری ها و فعالیت های اقتصادی و تجاری خارجی را از چابهار برباید.

 آثار توسعه بندر گوادر بر ایران

صرف نظر از تمام آثار مثبت و منفی که توسعه بندر گوادر می تواند بر بندر چابهار و ایران داشته باشد، باید در نظر داشت که یکی از الزامات توسعه اقتصادی و تجاری منطقه خلیج فارس، وجود یک مرکز تجاری در سواحل شمالی دریای عمان است که در این بین چابهار و گوادر بهترین موقعیت را برای این مهم دارند. بدون تردید هر یک از این دو منطقه که سریع تر به نتیجه و توسعه برسند و از امکانات و تسهیلات بیشتری برخوردار گردند، بیشتر می توانند فعالیت های اقتصادی و تجاری را جذب کنند.

به اعتقاد کارشناسان از آنجا که توسعه و تجهیز گوادر ممکن است، بندر و منطقه آزاد چابهار را در معرض رقابتی سخت در زمینه ترانزیت کالا به کشورهای آسیای مرکزی و افغانستان و همچنین مرکزیت تجاری و اقتصادی در دریای عمان قرار دهد، پس در این شرایط لازم است با درک دقیق و واقعی شرایط در حال ظهور، تسریع در توسعه و تجهیز بندر و منطقه آزاد چابهار جدی گرفته شود.
به ویژه آنکه که چابهار از مزیت بیشتر و حساس‏تری به لحاظ ترانزیت کالا به افغانستان و آسیای مرکزی برخوردار است و بدون تردید، اگر بندر چابهار بتواند نقش خود را در تعاملات اقتصادی و تجاری پیدا کند بندر گوادر نخواهد توانست به عنوان یک رقیب جدی در برابر چابهار عرض اندام کند.