روایتی تلخ از تبدیل چشم زلال ایران به شوره زار

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه خبری تحلیلی انتخاب،”کمال سعادت” غمگینانه به صدها مشتری نگاه می کند و می داند که دیگر نمی تواند انها را سوار قایق خود کند تا آنها بتوانند از یک اخر هفته بهاری در کنار دریاچه ارومیه لذت ببرند.

سعادت با بیان اینکه چرا این دریاچه در حال محو شدن است، گفت: نگاه کنید، قایق گیرکرده …دیگر نمی تواند حرکت کند.

این دریاچه محبوب و تطویل ، خانه ی فلامینگوهای مهاجر، پلیکان ها و مرغ ها است که به گفته ی کارشناسان به اندازه ی 60 درصد کوچک شده و در چند سال آینده می تواند کاملا محو شود.

این دریاچه بر اثر خشکسالی، سیاست های آب رسانی اشتباه، توسعه و سدسازی بر روی رودخانه هایی که به این دریاچه آب می رساندند به این وضعیت دچار شده است.

تا دو سال پیش، “سعادت” درآمد خود را با سوار کردن توریست ها بر قایق افزایش داده بود.

اما همانطور که دریاچه کوچک تر شد و در حال از بین رفتن بود، او متوجه شد که باید قایق خود را هر ده دقیقه متوقف کند تا پره ی قایقش را تمیز کند. در نهایت، او باید شغل دوم خود را که با ان خانواده اش را تامین می کرد، رها کند.

وی با بیان اینکه توریست ها باید صدها متر از این دریاچه نمکی را طی می کردند تا به اسکله برسند، گفت: توریست ها از چنین گردش خسته کننده ای لذت نمی بردند.

قایق داران دیگر هم قایق های خود را در کنار خانه های خود گذاشته اند.

در ماه آپریل، مسئولان فعالیت ها در اسکله بندر گلمن خانه را به دلیل نبود آب در آن قسمت دریچه متوقف کردند. اکنون اسکله های دیگری مثل شرف خانه و اسلامی به همین سرنوشت گرفتار شده اند.

نبود آب در دریاچه باعث شده اند که تجارت هتل و توریسم در این منطقه ضعیف بشود و پروژه هایی که طی آن قرار بوده است هتل هایی ساخته بشود، غیرفعال مانده است، تنها به این دلیل که سرمایه گذاران دیگر رغبتی برای ادامه کار ندارند.

نمک اشباع شده در دریاچه، کشاورزی آن منطقه در شمال غربی ایران را تهدید می کند و حتی گاهی اوقات، بادها با خود به مزارع، نمک به همراه می اوردند.

بسیاری از کشاورزان درباره ی آینده ی زمین های خود نگران هستند که قرن هاست زمین های آنان به خاطر سیب، انگور، بادام، سیب زمینی، پیاز، نوشیدنی های گیاهی، رب ها و سس ها مشهور بوده است.

مسعود محمودیان که یک مسئول کشاورزی در قسمت شرقی دریاچه است که نزدیک به 600 کیلومتر با تهران فاصله دارد می گوید: بادهای نمکی نه تنها به محیط اطراف ضربه می زند بلکه  به زمین های کشاورزی در مناطق دورتر هم ضربه می زند.

مسئولان دیگر هم چنین پیش بینی داشتند.

سلمان ذاکر، نماینده مردم ارومیه در مجلس ماه گذشته هشدار داد که با وضعیت موجود خطر سونامی نمک افزایش یافته است.

وی هشدار داد که تا 3 تا 5 سال آینده، دریاچه خشک می شود. ارزیابی که توسط مدیر محیط زیست منطقه، حسن عباس نژاد هم تایید شده است.

ذاکر گفته است که 8 تا 10 میلیون تن نمک زندگی میلیون ها نفر را به خطر می اندازد.

مسعود پزشکیان نماینده  مردم تبریز در مجلس گفت: دریاچه در حال خشک شدن است اما تا به حال نه دولت نه مسئولان محلی قدمی بر نداشته اند.

این فاجعه چطور به وقع پیوست و چه می شود کرد؟

گزارش های دولتی خشک شدن این دریاچه را به دلیل خشکسالی دهه اخیر در ایران می دانند و همچنین مصرف آب از رودخانه هایی که آب به دریاچه ارومیه هم تزریق می کنند، هم از عوامل خشک شدن این دریاچه است.

آنها 5 درصد تقصیرات را برگردن ساخت و ساز سد و 3 درصد آن را به گردن اقدمات دیگری می اندازند.

اولین زنگ خطر در مورد کوچک شدن دریاچه ارومیه در اواخر دهه 1990 به صدا درآمد.

با این وجود، دولت به کار ساخت و ساز 35 سد بر روی رودخانه هایی که به دریاچه آب می رسانند را ادامه داد. همچنین 10 سد دیگر در لیست ساخته شدن تا چند سال آینده هستند.

انها همچنین جاده ای بر روی دریاچه ساختند که ارومیه و تبریز را به یکدیگر وصل می کند. در طراحی این جاده  هیچ کار کارشناسی بر روی آن انجام نشده و فعالین محیط زیست معتقدند که این پروژه باعث بدتر شدن وضعیت سلامتی دریاچه شده است و به مانند یک مانع در مقابل گردش آب عمل کرده است.

“ناصر عاق” که در دانشگاه سهند تبریز تدریس می کند، می گوید که کارشناشان معتقد بودند که خشک سالی تنها 10 سال طول خواهد کشید. اما اکنون خشکسالی هنوز هم ادامه دارد.

در اوایل سال 2000 پژوهشگران دریافتند که این دریاچه می تواند به سرنوشت دریاچه ارال در قزاقستان و اوزبکستان دچار شود که در حال حاضر اندازه آن به یک دهم اندازه ی اصلی خود است.

در ماه اپریل، دولت سه راه برای نجات دریاچه اعلام کرد. بارگذاری ابرها برای افزایش بارش باران در منطقه، کاهش مصرف اب با سیستم های ابیاری و تهیه اب برای دریاچه از طریف منابع آبی دیگر.

“محمد جواد محمدی زاده”، معاون رئیس جمهور ایران که رئیس امور محیط زیست است گفت که دولت  با انجام این سه راه موافقت کرده است.

برخی از کارشناسان برنامه کنترل هوا را یک حرکت “سمبلیک” از سوی دولت دانستند و گفتند که بهرتین اقدام ازاد کردن اب هایی که در پشت سدها جمع شده است.

اسماعیل کهرام پروفسور دانشگاه ازاد و یک فعال برجسته محیط زیست می گوید: دریاچه ارومیه به دلیل وجود سدها در شرایط بدی قرار گرفته است. سه پنجم دریاچه خشک شده است و اشباع نمک به 350 میلی گرم در لیتر رسیده است که در دهه 1970، 80 میلی گرم در هر لیتر بوده است.

وی می افزاید: دولت باید اجازه دهد که 20 درصد آب پشت سدها وارد دریاچه شود.

مصطفی قنبری، دبیر انجمن ناجیان دریاچه ارومیه معتقد است که انتقال اب از دریاچه خزر ممکن است که تنها راه نجات دریاچه ارومیه باشد. وی می گوید: چنین پروژه ای خیلی بلندپروازانه است و مسلتزم پمپاژ اب از 700 کیلیومتر از درون آب در سطح پایین دریا است.

در شهر سر سبز و زیبای ارومیه ، که مشهور به همزیستی مسالمت امیز اذریان، کردها، ارمنی ها، اشوری های، مسلمانان و مسیحیان است، صحبت کردن در مورد دریاچه ارومیه در بین مردم در قهوه خانه ها و در خیابان ها رواج دارد.

خیلی ها از تصمیم دولت برای بارگذاری ابرها برای افزایش بارش باران اظهار خرسندی می کنند.

مسعود رنجبر که یک راننده تاکسی است می گوید: تصمیم خوبی است. هر شب من به ابرهای تیره نگاه می کنم و به خانواده ام می گویم که بزودی باران می اید.

در همین حال، اسکندر خانجاری که یک روزنامه نگار مستقر در ارومیه است این اقدم دولت را تنها نمایش خواند. وی می گوید: باران های اخیر چنانکه هواشناسی اعلام کرده، فصلی بوده است.

وی به قول های مسئولان پوزخندی زد و آن را ناشی از دیدگاه های غیرکارشناسانه خواند . وی در ادامه گفت: به نظر می رسد که مردم تنها یک راه دارند. نماز باران بخوانند.