نابسامانی صنعت گردشگری در ایران
به گزارش خبرگزاری مهر مسعود سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران اعلام کرد که درآمد ارزی ایران از گردشگران خارجی در سال گذشته میلادی بین سه تا چهار میلیارد دلار بوده، اما در همین مدت بین هشت تا ۱۰ میلیارد دلار ارز توسط گردشگران ایرانی از کشور خارج شده است. وی همچنین افزود که در این مدت، هفت میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر ایرانی از کشور خارج شده‌اند. در همین راستا پایگاه اینترنتی «عصرایران» آخر اسفند ماه به نقل از تلویزیون دولتی ترکیه نوشت که مقصد اول گردشگران نوروزی ایران در تعطیلات سال جدید ترکیه است.
براساس آمار منتشر شده، هم اکنون ایرانیان در رده چهارم بیشترین گردشگران در ترکیه بشمار می‌روند. طی سال گذشته بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار گردشگر ایرانی برای گذراندن تعطیلات به ترکیه سفر کرده‌اند. آن‌طور که در این گزارش آمده بود، مسوولان گردشگری ترکیه اعلام کرده‌اند که سالانه آماده میزبانی از پنج میلیون گردشگر ایرانی هستند.
در سال‌های اخیر سفر ایرانیان به کشور ترکیه در ایام نوروز رکوردهای بی‌سابقه‌ای به جا گذاشته است. به عنوان نمونه ترکیه در تعطیلات نوروزی سال ۱۳۹۰ پیش‌بینی کرد تعداد توریست‌های ایرانی به مقصد این کشور، به رقم بی‌سابقه دو میلیون نفر برسد.
آمارهاى رسمى حاکى از آن است که بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار گردش مالى سالانه صنعت توریسم در جهان است که سهم ایران از این رقم کمتر از یک‌دهم درصد است. برای مثال شهرهایی مانند تهران، اصفهان، شیراز، یزد، کرمان و تبریز که با آثار باستانی ثبت‌شده فراوان و شهرتی جهانی می‌توانند در کنار مناطق بکر و مناظر طبیعی بسیاری از دیگر نقاط ایران به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری خاورمیانه و آسیا مطرح باشند.
کمتر از یک میلیون نفر توریست خارجی
بر اساس گزارش مهر رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران در بخش دیگری از سخنان خود افزوده است که اگرچه ایران در سال ۲۰۱۳ شاهد ورود تعداد بسیار اندکی از گردشگران خارجی بوده، در سال ۹۱ تعداد ورود گردشگر به کشور چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفر عنوان شده، در حالی که تعداد واقعی توریست‌های خارجی تنها یک میلیون نفر بوده است.
به گفته آقای سلطانی‌فر، بقیه این آمار مربوط به ترددهای مرزی بوده است. همچنین تعدادی از اتباع کشورهای دیگر نیز که برای تغییر ویزا به جزایر ایران می‌آیند، به این آمار اضافه شده‌اند که ما آنها را گردشگر نمی دانیم.
گفتنی است سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ابتدای سال ۱۳۹۱، یک سال پیش از پایان کار ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد، پیش‌بینی کرده بود که هفت و نیم میلیون گردشگر به ایران سفر کند. این آمار در حالی ارائه شد که شورای جهانی سفر و گردشگری پیش‌تر پیش‌بینی کرده بود که تا پایان سال ۲۰۱۲ شمار گردشگران خارجی ایران به ۵. ۲ میلیون نفر و در سال ۲۰۲۲ به حدود چهار میلیون نفر برسد.
گردشگری داخلی فارغ زیر ساخت است
از سوی دیگر رئیس موسسه مطالعات گردشگردی دانشگاه تهران معتقد است فرآیند گردشگری در ایران در حال پیشی گرفتن از وضعیت اقتصادی جامعه است.
به گزارش واحد خبر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر، دکتر غلام حیدر ابراهیم بای سلامی اواخر اسفند ماه سال گذشته پیرامون گردشگری داخلی در کشور گفت: گردشگری در ایام نوروز اوج می‌گیرد در حالی که شرایط اقتصادی مردم برای آن آماده نبوده و زیر ساخت‌های لازم هم برای گردشگری فراهم نیست. گردشگری به عنوان نیاز امروز خانواده‌ها مطرح شده و مردم تلاش می‌کنند از تعطیلات نوروز که تقریبا دو هفته است، حداکثر استفاده را کرده و به نقاط دیگر سفر کنند.
ابراهیم بای سلامی ادامه داد: در سال‌های اخیر گردشگری به عنوان یک پدیده مدرن در نوروز جا گرفته است. در گذشته نوروز به دید و بازدید از اقوام و مراسمی همچون «سیزده به در» که در نزدیکی محل اقامت افراد بود، خلاصه می‌شد. اما امروز سفر به عنوان یک پدیده مدرن در نوروز جا گرفته است. وجود وسایل نقلیه مناسب، توسعه شبکه جاده‌ای و تمایل افراد برای ایجاد تحول در زندگی، میزان سفر را در این ایام به اوج می‌رساند.
رییس موسسه مطالعات گردشگردی دانشگاه تهران اشاره کرد: کافی نبودن ساختارهای در نظر گرفته شده برای گردشگری در ایران سبب شده که مردم به کمپ‌ها روی بیاورند. اما این مسئله در مناطقی که آب و هوای سردی دارند، برای خانواده‌ها مشکل ایجاد می‌کند.
رتبه ۱۴۷ ایران در درآمد گردشگری
بهمن ماه سال گذشته مهرداد لاهوتی، نماینده لنگرود در مجلس با اعلام اینکه ایران در بحث درآمد گردشگری دارای رتبه ۱۴۷ دنیا است گفته بود: «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری عقب‌ماندگی زیادی دارد و برای پیشرفت گردشگری در ایران، این سازمان تبدیل به یک وزارتخانه شود».
ناتوانی دولت چه پیرامون مشکلات گردشگران داخلی و چه درمورد جذب گردشگر خارجی در حالیست که صنعت ایران به لحاظ تنوع جاذبه دارای رتبه پنجم جهان است.
حال با توجه به اینکه گردشگری امروز در دنیا دارای رتبه سوم اقتصاد پس از نفت و خودروسازی است، به نظر نمی‌رسد دولت یازدهم برنامه مشخصی برای استفاده از ظرفیت‌های موجود برای کسب درآمد گردشگری داشته باشد. در همین راستا رئیس فراکسیون تاریخ و توسعه گردشگری در مجلس شورای اسلامی دی ماه سال گذشته از بودجه در نظر گرفته‌شده برای میراث فرهنگی و گردشگری انتقاد کرد و گفت: «لایحه بودجه سال ۹۳ کپی‌برداری از لایحه بودجه سال گذشته است و همه مشکلاتی که در بودجه سال ۹۲ بود، گریبان این لایحه بودجه را هم گرفته است».
جواد هروی همچنین تاکید کرده بود در لایحه بودجه به اندازه کافی به گردشگری و میراث فرهنگی توجه نشده است. او معتقد است آنچه تحت عنوان بودجه سازمان در نظر گرفته شده است، برای مثال بودجه‌هایی که در ذیل ردیف‌های پژوهشگاه، توسعه ایرانگردی یا بحث مرکز مطالعات منطقه‌ای حفظ میراث فرهنگی آمده است، پاسخگوی نیازهای سازمان نیست. اگر قرار بود بودجه افزایش پیدا کند می‌بایست شاخصه‌هایی مثل بحث گردشگری چندین برابر می‌شد. رئیس فراکسیون تاریخ و توسعه گردشگری همچنین هشدار داده بود: «ما شاهد یک توقف در بحث بودجه نسبت به مباحث گردشگری هستیم و این موضوع خطرآفرین است.»
در هر حال به گفته مسعود سلطانی‌فر در افق ۱۴۰۴ باید میزبان ۲۰ میلیون گردشگر ورودی در کشور باشیم و ۲۵ میلیارد دلار از این راه درآمد ارزی کسب کنیم، منتها در هشت سال گذشته تنها ۴۰ درصد این افق پیش رفته است. عملا می‌توانیم بگوییم هیچ اتفاقی نیفتاده و ما برای رسیدن به این افق کار بسیار مشکلی داریم.
روشنک آسترکی / راه دیگر
