اظهارات جان کری یک فریب دیپلماتیک است

«حق غنی سازی می بایست در توافق اولیه دقیق و واضح قید شود »

دکتر حکمت

گزارش‌ها از مذاکرات ژنو نشان از اختلاف جدی میان طرف ایرانی و ۵+۱ دارد. تلقی غرب بطور کلی این است که تحریم‌ها به قدری کارساز بوده که قدرت مقاومت را در طرف ایرانی کاملا از بین برده و چشم انداز استمرار و تشدید تحریم، امکان چانه زنی را از طرف ایرانی گرفته است.

به این دلیل، آمریکا می‌کوشد با امتیازات حداقلی بدون پذیرش اصل غنی سازی در دور اول، مذاکرات را ادامه دهد که معنای آن محروم شدن ملت ایران از حق غنی سازی است. بنا به گزارش دویچه وله جان کری، وزیر خارجه آمریکا روز گذشته در جریان دیدار از استرالیا با بیان اینکه معاهده منع سلاح‌های هسته‌ای تصریحی در مورد حق غنی‌سازی برای کشورهای عضو ندارد، گفت: «هر تصمیمی که کشوری برای انجام کاری می‌گیرد یا نمی‌گیرد، یا اینکه بر اساس قوانین مجاز به چنین کاری است یا بسته به مذاکرات و فرایند دارد. ما درحال حاضر در مراحل ابتدایی تعیین اینکه آیا می‌توان گام اول را برداشت یا نه، هستیم، البته این مسئله (حق غنی‌سازی ایران) در‌‌ همان گام اول حل و فصل نمی‌شود».

طرف آمریکایی اصرار دارد که در گام اول در مورد حق غنی سازی تعهدی داده نشود و درباره غنی سازی ایران «در روند مذاکرات» تصمیم گیری به عمل آید. از سوی دیگر آن‌ها معتقدند در معاهده ان پی تی و ماده ۴ آن چیزی به نام حق غنی سازی وجود ندارد. با عنایت به این دو فراز معنای اظهارات کری روشن می‌شود. در واقع کری می‌گوید هر کاری که کشوری بخواهد بکند یا مبنای حقوقی دارد و مجاز به انجام است و یا در طی مذاکرات و گفتگو‌ها آن را به عنوان حق بدست می‌آورد. حق غنی سازی در ان پی تی نیست و بنابراین ایران باید آنرا در طول مذاکرات بدست آورد، که یا بدست می‌آورد و یا نمی‌آورد! به عبارتی دیگر آمریکا می‌خواهد گام اول بدون تصریح و تایید حق غنی سازی برداشته شود که معنای دقیق آن برچیده شدن غنی سازی در ایران و از دست رفتن چنین حقی در طی مذاکرات است.

جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا در دیدار دوساعته روز چهارشنبه (۲۰ نوامبر/ ۲۹ آبان) خود با ۱۲ سناتور دموکرات اعلام کرد، توافقنامه احتمالی با ایران برای ۶ ماه خواهد بود. به گفته او، در این مدت محدودیت‌های شدید بر ایران اعمال خواهد شد و در صورتی که این توافقنامه از سوی ایران اجرا شود تحریم‌ها کاهش خواهد یافت. این تشویق‌های محدود و اعطای امتیازات برای شش ماه در واقع تله‌ای برای از بین بردن حق غنی سازی در ایران می‌باشد.

همچنین برخی اظهارات آقای ظریف نشانگر آن بود که دیپلمات‌های ایرانی آمادهٔ پذیرش و امضای قرارداد نگین می‌باشند، اما فضای داخل ایران موجب ایستادگی طرف ایرانی بر سر حق غنی سازی شده است. اظهارات عراقچی نشان می‌دهد که طرف ایرانی تصریح به حق غنی سازی در گام اول را به عنوان خط قرمز خود قرار داده است. البته باید توجه کرد که غنی سازی کامل می‌بایست به عنوان خط قرمز تعیین می‌شد اما به دلیل فشارهای بین المللی طرف ایرانی حق غنی سازی تا ۵ درصد را خط قرمز تعیین کرده که در واقع آن هم با مشکلات و عدم پذیرش از طرف غرب مواجه شده است.

عباس عراقچی، معاون وزارت امور خارجه ایران روز پنج‌شنبه (۳۰ آبان) یک روز بعد از شروع دور سوم مذاکرات هسته‌ای در ژنو به گزارشگران گفت، ایران فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق نخواهد کرد. او توقف غنی‌سازی را «خط قرمز» ایران نامید و اضافه کرد: «ما اعتماد خود را از دست داده‌ایم. ما نمی‌توانیم پیش از بازسازی این اعتماد وارد مذاکراتی جدی شویم. اما این به این معنا نیست که ما مذاکرات را متوقف خواهیم کرد.» در همین حال گزارش بی‌بی سی گفته است «اما می‌توان درباره حجم، سطح و محل غنی‌سازی اورانیوم مذاکره کرد.» که معنای آن تایید این حرف است که ایران سطح و حجم غنی سازی را خط قرمز خود نمی‌داند.

باید توجه کرد که هیچ کشور و سازمان بین المللی نمی‌تواند در مورد حقوق بنیادین و ذاتی کشورمان محدودیت و تبعیض قائل شوند. ایران حق غیر قابل انکار و بنیادین غنی سازی اورانیوم (شامل: استخراج از معدن و آسیاب کردن، تبدیل کردن، غنی سازی و ساخت سوخت پیش از استفاده از صفحه‌های سوخت در راکتور یا تولید انرژی صلح آمیز هسته‌ای) را همانند دیگر گام‌های ضروری در چرخه سوخت برای تولید انرژی هسته‌ای به منظور مصارف صلح آمیز، دارد. از طرف دیگر نمی‌بایست در طی مذاکرات زیر بار تعهدات و خواسته هایی رفت که در پی محدود سازی حق ذاتی ایران است. در پایان تاکید می کنیم که می بایست در هر توافق احتمالی اولیه بر حق غنی سازی ایران اذعان و تاکید و تصریح شود.