سلاح شیمیایی در سوریه، امید برای تشکیل دولت انتقالی

با گذشت بیش از دو هفته از ادعای امریکا مبنی بر استفاده از سلاح های شیمیایی توسط دولت سوریه علیه شورشیان این کشور، طی روزهای گذشته گزارش ها و ادعاهای متفاوتی پیرامون این موضوع مطرح شده است.

دولت ایالات متحده دو هفته پیش برای اولین بار اعلام کرد حکومت سوریه احتمالا از سلاح‌های شیمیایی علیه مردم خود استفاده کرده است. اما در عین حال باراک اوباما تاکید داشت شواهدی که نشان بدهد بشار اسد از «خط قرمز» عبور کرده باشد، کافی نیست. 

اتهام زنی دو سویه دولت و شورشیان سوریه 

ماه گذشته شورشیان سوریه از یک سو و دولت سوریه از سوی دیگر، یکدیگر را به استفاده از سلاح شیمیایی در روستای «خان عسل»، خارج از شهر حلب متهم کردند.

در روزهای اخیر، مقام‌های اسرائیل، بریتانیا و آمریکا نیز گفته‌اند که شواهد حاکی است که سلاح‌های شیمیایی مانند گاز اعصاب سارین در سوریه استفاده شده است.

باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا ششم اردیبهشت‌ماه ضمن اظهار این‌که در مورد این واقعه باید تحقیقات کامل انجام شود، به بشار اسد هشدار داد که استفاده از سلاح شیمیایی در جنگ داخلی سوریه، باعث تغییر سیاست آمریکا در قبال بحران سوریه خواهد شد.

بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل و احمد اوزومچو، مدیر کل سازمان منع استفاده از سلاح‌های شیمیایی طی گفتگویی نگرانی عمیق خود را از گزارش‌های مربوط به استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه اعلام کردند.

بان کی‌مون گفت که استفاده از این سلاح‌ها از سوی هر طرف که باشد جنایتی مایه انزجار است. و دستور رسیدگی سریع به این پرونده را داد. 

فرو ریختن مناسبات مدعیان در نتیجه تحقیقات  

پس از درخواست جهانی برای پیگیری موضوع سلاح شیمیایی درسوریه، بان‌کی‌مون دستور ورود بازرسان سازمان ملل و بازدید از تمام خاک سوریه را داد و خواستار پیگیری کل سلاح‌های شیمیایی در این کشور شد؛ که این موضوع با مخالفت شدید دولت سوریه همراه بود.

اما از سوی دیگر دولت سوریه به صراحت اعلام کرده است که سلاح شیمیایی در اختیار دارد اما هیچ گاه در برابر تروریست‌های داخلی استفاده نکرده و نخواهد کرد؛ و فقط برای جلوگیری از ورود نیروهای خارجی به این کشور در اختیار دارد.

در پی تحقیقات سازمان ملل متحد، هفته گذشته بالاترین مرجع نظارت حقوقی سازمان ملل اعلام کرد که شورشیان مسلح سوریه از سلاح شیمیایی استفاده کرده‌اند.  کارلا دل بونتی عضو کمیته تحقیقات سازمان ملل گفت: نتایج تحقیقات و سخنان قربانیان جنگ در سوریه و کادر پزشکی نشان می دهد که جنگجویان مخالف در این کشور از گاز شیمیایی سارین استفاده کردند.

دل بونتی تاکید کرد: این کمیته هیچ شواهدی در مورد استفاده نیروهای دولتی سوریه از سلاح های شیمیایی به دست نیاورده است.

ماه ها پیش از این نیز، بشار جعفری، نماینده سوریه در سازمان ملل ۱۷ دسامبر با ارسال نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل و دبیرکل این سازمان هشدار داده و گفته بود شورشیان برخوردار از حمایت خارجی ممکن است بر ضد مردم سوریه از سلاح‌های شیمیایی استفاده و تلاش کنند دولت سوریه را در این زمینه مقصر جلوه دهند.

جعفری در این نامه گفته بود دمشق از این‌که دشمنان سوریه، سلاح‌های شیمیایی در اختیار گروه‌های مسلح قرار دهند و «بعد ادعا کنند که دولت سوریه از این سلاح‌ها استفاده کرده است بسیار نگران است.»

با اینکه طی گزارش سازمان ملل احتمال استفاده دولت بشار اسد از سلاح های شیمیایی علیه مخالفان در این کشور رد شده است، اما هنوز مقامات امریکا و ترکیه بر این ادعا پافشاری می کنند.

در همین زمینه جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز جمعه، ۲۰ اردیبهشت، اعلام کرد که «شواهدی قوی» وجود دارد که نشان می‌دهد حکومت سوریه علیه مخالفان خود از سلاح‌های شیمیایی استفاده کرده است.

از سوی دیگر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه به شبکه تلویزیونی ان‌بی‌سی آمریکا گفته است مجروحان سوری که به ترکیه برده شدند “با سلاح‌های شیمایی زخمی شده‌اند.”

او می‌گوید دستگاه اطلاعاتی ترکیه شواهدی دارد که نشان می‌دهد “ارتش بشار اسد دست‌کم از ۲۰۰ موشک شیمیایی استفاده کرده است.”

به گفته رجب طیب اردوغان، ترکیه بقایا و تصاویر این موشک‌ها را در اختیار دارد.

ادعاهای ضد و نقیض تا اینجا می رود که شبکه خبری سی .ان.ان به نقل از وزیر دفاع آمریکا اعلام کرد که در سوریه از سلاح های شیمیایی در مقیاس کوچک استفاده شده است.

مقامات جمهوری اسلامی که همچنان از حامیان بشاراسد و دولت وی به حساب می آیند از ابتدای این ادعای غرب، با اظهار نظرهایی بر حمایت خود از دولت بشار اسد تاکید کردند.

در همین زمینه رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هفته گذشته با اشاره به ممانعت برخی کشورهای اروپایی حامی معارضین مسلح از ورود هیات سازمان ملل به کشور سوریه گفت: این کشورها پس از این اقدام در یک عکس العمل به دور از واقعیت، این ادعای استفاده از سلاح شیمیایی را به دولت سوریه نسبت دادند. 

تشکیل دولت انتقالی در سوریه 

ادعاهای اخیر دولت های غربی پیرامون استفاده از سلاح های شیمیایی در مناقشات سوریه که به هر حال مردم غیر مسلح این کشور را هدف قرار می داد و همچنین گزارش های تکان دهنده از مبارزات خونین میان دولت و مخالفان به نقطه عطفی رسیده است. میان کشورهای مخالف و حامی بشار اسد، دور جدیدی از مذاکرات آغاز شده است که هدف آن برگزاری نشستی برای تشکیل دولت انتقالی در سوریه و پایان بخشیدن به جنگ داخلی در این کشور می باشد.

گفتنی است ایالات متحده و روسیه به تازگی بر سر انجام گفت‌وگوهای بین‌المللی درباره بحران سوریه و برگزاری کنفرانسی جهانی با حضور همه طرف‌های درگیر به توافق رسیده‌اند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، جان کری  روز پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت، در نشستی خبری پس از دیدار با ناصر جودت وزیر امور خارجه اردن در رم پایتخت ایتالیا گفت: «تلاش خواهیم کرد همه طرف‌ها (در بحران سوریه) را گرد هم آورده تا موافقت آنها را برای تشکیل دولت انتقالی جلب کنیم. این به معنی آن است که از نظر ما اسد بخشی از این دولت انتقالی نخواهد بود.»

این سخنان یک روز پس از آن عنوان می‌شود که آمریکا و روسیه بر سر برگزاری نشستی بین‌المللی درباره بحران سوریه به توافق رسیده‌اند. 

جان کری در کنفرانس خبری خود از آمادگی روسیه برای برگزاری این کنفرانس «تقدیر» کرده است.

روسیه هم‌پیمان بشار اسد به شمار می‌آید. این کشور به همراه چین تاکنون سه با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد برای افزایش فشار بر اسد را وتو کرده است.

توافق بر سر برگزاری این کنفرانس، مورد استقبال دولت سوریه و اتحادیه عرب نیز قرار گرفته است.

به گزارش خبرگزاری دولتی سوریه، وزارت امور خارجه این کشور، در بیانیه‌ای، از «نزدیکی» میان آمریکا و روسیه  استقبال کرده است.

این استقبال در حالی صورت می گیردکه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید که واشینگتن معتقد است، بشار اسد نمی‌تواند بخشی از دولت انتقالی در سوریه باشد.

منبع: روشنک آسترکی/ راه دیگر