اخبار
رویای محال آزادی مطلبوعات در جمهوری اسلامی
| 
| بازدید: 70
رویای محال آزادی مطلبوعات در جمهوری اسلامی
روشنک آسترکی
سوم ماه می‌برابر با سیزدهم اردیبهشت روز جهانی آزادی مطبوعات است. روز جهانی آزادی مطبوعات که از سوی گزارشگران بدون مرز پیشنهاد و با توافق سازمان یونسکو از سال ۱٩٩٠ به روزی در تقویم جهانی تبدل شده است، روزی است برای همایش از همهٔ روزنامه‌نگارانی که با جان و جسم و آزادی خود، هزینهٔ تعهد به وظیفه اطلاع رسانی را می‌پردازند. این روز همچنین، روزی است برای محکوم کردن مصونیت از مجازات که دشمنان آزادی رسانه‌ها از آن بهره‌مند هستند.
بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل طی سخنانی به مناسبت «روز جهانی آزادی رسانه» با گرامیداشت اصحاب رسانه گفت: ما می‌توانیم کارهای بیشتری از جمله حفاظت بیشتر از خبرنگاران از مجرای قانونی انجام دهیم. من به تمامی کسانی که در این زمینه فعال هستند تاکید می‌کنم تا به آنچه که گفته‌اند عمل کنند و بدین وسیله محیط و شرایطی امن را برای مطبوعات و رسانه‌ها ایجاد کنند.
فهرست ۳۹ دشمن آزادی اطلاع رسانی
به مناسبت روزجهانی آزادی مطبوعات، گزارشگران بدون مرز فهرستی از٣٩ دشمن آزادی اطلاع رسانی را منتشر کرد. فهرستی از روسای دولت‌ها، سیاست‌مداران، رهبران مذهبی، شبه نظامیان و سازمان‌های تبه‌کاری که روزنامه‌نگاران و حرفه‌کاران رسانه‌ها را سانسور و زندانی می‌کنند، می‌ربایند و شکنجه می‌کنند و‌گاه به قتل می‌رسانند،. این دشمنان قدرتمند، خطرناک و خشن آزادی اطلاع رسانی، خود را ورای قانون می‌پندارند.
کریستف دولوار دبیر اول گزارشگران بدون مرز در این باره اعلام کرد: «دشمنان آزادی اطلاع رسانی مسوول بد‌ترین سخت‌گیری‌ها علیه رسانه‌ها و کارکنان آن‌ها هستند و اقداماتشان نیز بیش از پیش تاثیرگذار است. سال ٢٠١٢ میلادی به شکل تاریخی، با ثبت رکورد تازه‌ای از کشته شدن روزنامه‌نگاران، سالی پرخشونت برای حرفه‌کاران رسانه‌ها بود.
در بیانیه گزارشگران بدون مرز با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم در ایران آمده است: «دو دشمن آزادی اطلاع‌رسانی در ایران، محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور و علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، پیشاپیش برای منصرف کردن رسانه‌ها از پوشش خبری مستقل انتخابات ریاست جمهوری ۲۴ خرداد سال جاری سرکوب خود را تشدید کرده‌اند.
از سوی دیگر ٣۴ دشمن آزادی مطبوعات که در فهرست سال گذشته گزارشگران بدون مرز قرار داشته‌اند، از جمله رهبران کره شمالی، اریتره، ترکمنستان، روسیه سفید، ویتنام، ازبکستان، آذربایجان و قزاقستان همچنان نامشان در فهرست امسال نیز دیده می‌شود.
سازمان گزارشگران بدون مرز گفته است حفاطت از روزنامه‌نگاران و دیگر نقش‌آفرینان عرصه اطلاع‌رسانی در درجه نخست بر عهده دولت‌هاست اما دولت‌ها در این‌باره و در بیشتر موارد منفعل و ناکارا هستند.
این سازمان مدافع حقوق روزنامه‌نگاران و آزادی مطبوعات تصویب قوانین کیفری مشخص برای مجازات سرکوبگران روزنامه‌نگاران و تشدید مبارزه با مصونیت از مجازات را از جمله راه‌های عملی دولت‌ها برای حمایت از روزنامه‌نگاران دانسته است.
روزنامه نگاران ایرانی؛ زندان، بیکاری، فرار
فریدم هاوس یا خانه آزادی در گزارش سالانه خود از وضعیت آزادی مطبوعات در جهان که روز چهارشنبه، ۱۱ اردیبهشت منتشر شد، ایران را به روال سال‌های قبل در شمار بد‌ترین کشور‌ها قرار داد که حکومت آن حق دسترسی مردم به رسانه آزاد را از آنان سلب می‌کند.
بر اساس این گزارش که به ارزیابی وضعیت رسانه‌های ۱۹۷ کشور جهان پرداخته است، ایران همراه با کوبا در رتبه ۱۹۱ قرار دارد و تنها کشورهای ترکمنستان، کره شمالی، ازبکستان، اریتره و بلاروس هستند که وضعیتی بد‌تر از ایران دارند.
در ایران طی چهار سال گذشته بیش از ۲۰۰ روزنامه نگار به بند و زندان کشیده شده‌اند و ۲۴ نفر آن‌ها هنوز در زندان به سر می‌برند. برای برخی از روزنامه نگاران محکومیت‌های سنگین و همچنین چند سال محرومیت از فعالیت مطبوعاتی و زندان صادر شده است. در این چهار سال بیش از چهل نشریه توسط هیات نظارت برمطبوعات توقیف و تعطیل شده است.
تعداد زیادی روزنامه نگار در این مدت بیکار شده یا به دلیل عدم امنیت شغلی مجبور به ترک این حرفه شده‌اند.
از سوی دیگر کم نیستند روزنامه نگاران و دست اندرکاران رسانه‌ای که به دلیل فشارهای امنیتی مجبور به ترک ایران و آواره کشورهای دیگر شده‌اند. گزارش‌ها از خروج ۱۰۰ روزنامه نگار در طی سال گذشته از ایران خبر می‌دهند.
این در حالیست که در دو ماده از فصل سوم قانون مطبوعات ایران تصریح شده‌است که «در ایران مطبوعات حق دارند نظرات، انتقادهای سازنده، پیشنهاد‌ها، توضیحات مردم و مسولین را با رعایت موازین اسلامی و مصالح جامعه درج و به اطلاع عموم برسانند و همچنین هیچ مقام دولتی و غیردولتی حق ندارد برای چاپ مطلب و یا مقاله‌ای درصدد اعمال فشار بر مطبوعات برآید و یا به سانسور و کنترل نشریات مبادرت ورزد».
علی مزروعی – روزنامه نگار و فعال سیاسی- طی یادداشتی به مناسبت این روز نوشته است: «مطبوعات را رکن چهارم دمکراسی و مردمسالاری لقب داده‌اند یعنی اینکه اگر درکشوری حاکمیت قانون بطور کامل برقرار بوده و اصل تفکیک و استقلال قوای مجریه، مقننه و قضائیه (دولت، مجلس و دستگاه قضایی) ساری و جاری باشد و این‌ها نقش و کارشان را به درستی انجام دهند با اینهمه بدون وجود مطبوعات آزاد و مستقل این مردمسالاری ناقص و ناتمام است. حال تصور کنید در کشوری و نظامی که کمیت این‌ها لنگ می‌زند و از حاکمیت قانون خبری نیست مطبوعات و روزنامه نگاران چه پایگاه و جایگاهی می‌توانند داشته باشند؟ درایران استبدادی دوره قاجار، مطبوعات از دل حاکمیت برآمد و به آن به عنوان ابزاری تبلیغی برای حکومت نگاه می‌شد اما روند تحولات زمانه مطبوعات را بتدریج از یوغ حکومت استبدادی رها ساخت و به ابزاری در دست مردم برای دستیابی به عدالت و آزادی در نهضت مشروطیت تبدیل ساخت، و از آنزمان تا امروز روزنامه نگاران و مطبوعات در میانه بند حکومت و آزادی راه پیموده‌اند و در کانون اصلی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران قرار داشته و نقشی تعیین کننده و سرنوشت ساز را در این میدان بازی کرده‌اند، والبته در این عرصه هزینه‌های بس سنگین پرداخته و روزنامه نگارانی هم جان بر سر عهد و پیمان و وظیفه خویش نهاده‌اند.»
از سوی دیگر «انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران» که مرکزی مستقل از حاکمیت و اهرم‌های قدرت در ایران بود و از مهر ماه ۱۳۷۶ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده بود، پس از وقایع انتخاباتی ۱۳۸۸ از سوی مقامات جمهوری اسلامی پلمپ شد. همین امر سبب شد تا روزنامه نگاران بسیاری از خدمات و حمایت‌های این انجمن صنفی محروم شوند.
جمهوری اسلامی از اولین روز‌ها پس از انقلاب ۵۷ با سرکوب کردن اهالی رسانه، فعالان سیاسی و اندیشمندان در کنار انحصاری کردن سازمان صدا و سیما، تلاش کرد فضای رسانه‌ای و مطبوعاتی ایران را به گونه‌ای آرایش دهد که اخبار از فیلترهای مختلفی گذر و سپس منتشر شوند و همچنین مطبوعات به طور کامل تحت نظارت و کنترل حکومت باشد.
با وجود اینکه بدون ابزارهای قدرتمند مطبوعاتی و رسانه‌ای که به نوعی کنترل کنندهٔ فعالیت‌های جامعه هستند، یک کشور نمی‌تواند به حیات سالم خود ادامه دهد متاسفانه ایران قریب به ۳۵ سال است که از داشتن رسانه‌های آزاد بی‌بهره بوده است
منبع: