در سال‌های اخیر در مورد شمار دقیق ایرانیانی که از اختلال‌های روانی رنج می‌برند آمار بسیار مختلفی اعلام شده، اما مسئولان نیز اعتراف می‌کنند که تعداد شهروندان با مشکلات روانی به شدت رو به افزایش است.

فاطمه رخشانی، معاون وزیر بهداشت می‌گوید: «شیوع بیماری‌های روانی طی سال‌های گذشته افزایش پیدا کرده و از ۱۹ درصد به حدود ۲۳ درصد رسیده است.» او ۱۲ تیر ماه در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس از میزان رشد سالانه بیماری‌های روانی اظهار بی‌اطلاعی کرد.

۳۵ تا ۴۰ درصد ایرانیان دچار اختلال روانی

علی اکبر سیاری، معاون پیشین بهداشتی وزارت بهداشت ۱۹ خرداد ۹۲ گفت، بیماری‌های روانی در سال ۱۳۸۰ معادل ۲۱ درصد بوده که این روند در سال ۱۳۸۷ به ۳۴ درصد افزایش یافته است.

به گزارش خبرگزاری مهر، ستاری که نمایندگی محمد رضا عارف، یکی از هشت نامزد انتخابات ریاست جمهوری را بر عهده داشت، نسبت به افزایش شدید بیماری‌های روانی در ایران هشدار داده و گفته این میزان در حال حاضر به ۴۰ درصد رسیده است.

احمد نوربالا، عضو هیأت علمی‌ دانشگاه علوم پزشکی تهران سال گذشته با استناد به بررسی‌های انجام شده طی سال‌های ۷۸ و ۸۷ به خبرگزاری ایسنا گفت، میزان شیوع اختلال‌های روانی در میان ایرانیان درفاصله ۹ سال ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده و به اندکی بیش از ۳۴ درصد رسیده است.

پیش‌تر از نوربالا، عباسعلی ناصحی، مدیرکل سلامت روان وزارت بهداشت اعلام کرده بود که بررسی‌هایی که این وزارتخانه پس از ده سال و طی سال‌های ۸۹ و ۹۰ درسراسرکشور انجام داد نشان می‌دهد که "به طور متوسط شیوع بیماری‌های روانی درجامعه ما ۲۳/۶ درصد است."

در این آمار عنوان "بیمار روانی" شامل افرادی می‌شود که در سال دست‌کم یک‌بار دچار یکی از اختلال‌های روانی مانند افسردگی شده باشند.

«سلامت روان در ساختار وزارت بهداشت جایی ندارد»

گرچه میزان اختلال‌های روانی حتی در پایین‌ترین آمار اعلام شده نیز نگران‌کننده است، ظاهرا وزارت بهداشت و دیگر دستگاه‌ها و نهادهایی که در این حوزه مسئولیت دارند تلاش مهمی برای بهبود اوضاع نکرده‌اند.

معاون بهداشتی وزارت بهداشت در گفتگو با خبرگزاری فارس به این کاستی‌های اعتراف می‌کند: «.. اصلاً سلامت روان در ساختار تشکیلاتی وزارت بهداشت جایگاه مناسبی ندارد و جایگاه آن بسیار ضعیف‌تر از ساختار تشکیلاتی امور دیگر است.»

فاطمه رخشانی در بخش دیگری از سخنانش می‌پرسد: «چه مفهومی دارد که ‌ساختار وزارت بهداشت سلامت روان را در اولویت قرار نداده است، در حالی که در آخرین مطالعات بار بیماری‌ها، بار اول بیماری‌های زنان مربوط به افسردگی و بیماری‌های روانی است.» در آماری که ناصحی ارائه کرده میزان اختلال‌های روانی میان زنان حدود ۶ درصد بیشتر از مردان است.

هزار تخت برای میلیون‌ها بیمار

امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس، هفتم خرداد به روزنامه بهار گفت: «وقتی زن باید فشار اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، روحی و روانی شوهر و فرزندان را تحمل کند، مشخص است که بیشتر در معرض افسردگی قرار می‌گیرد.»

مرضیه وحید دستجردی، وزیر برکنار شده‌ی بهداشت دولت دهم، سال پیش گفته بود: «تنها ۲۵‌درصد از علل بیماری‌های روانی‌، ژنتیکی است و بیش از نیمی از این بیماری‌ها در ایران از عوامل اجتماعی همچون فقر، تبعیض و سکونت جغرافیایی ناشی می‌شوند.»

در کنار بی‌برنامگی وزارت بهداشت که معاون وزیر به آن اعتراف کرده، امکانات درمانی در این حوزه نیز بسیار محدود است. در سراسر ایران تنها هزار تخت روانپزشکی وجود دارد که بیش از ۴۰۰ تای آن در تهران است.

مصطفی معین، رئیس کرسی یونسکو در آموزش سلامت اسفند ماه ۹۱ در یک نشست خبری گفت: «سازمان‌های بیمه یا بیمار روانی را بیمه نمی‌کنند یا برای مدت بستری آن سقف تعیین می‌کنند. این در حالی است که قیمت داروهای این بیماران، مانند بیماری روانپریشی، نیز دو تا سه برابر گران‌تر شده است.»

معین کاهش امنیت اقتصادی شهروندان را از عوامل افزایش اختلال‌های روانی می‌داند و می‌گوید: «ناامیدی نسبت به بسیاری از مسائل در سال‌های گذشته نیز، در تشدید بیماری‌های روانی افراد، تاثیر گذاشته است.»